Wystąpienie Dmowskiego w Paryżu

Roman Dmowski wystąpił ze swoim referatem podczas posiedzenia Rady Dziesięciu.

Na obrazie znajduje się trzech elegancko ubranych mężczyzn i jeden ubrany w mundur. Jeden z cywili podpisuje dokument. - grafika artykułu
Od lewej: prez. Woodrow Wilson, marsz. Ferdinand Foch, Roman Dmowski i Ignacy Paderewski, na obrazie olejnym Kazimierza Szmyta "Podpisanie układu wersalskiego", 1923 r. Fot. Muzeum Niepodległości

Na posiedzeniu Rady Dziesięciu w Paryżu Roman Dmowski wygłosił obszerny referat, w którym uzasadniał prawo Polski do ziem zaboru pruskiego. Wykazując agresywny charakter polityki niemieckiej na Wschodzie, oskarżył Niemcy o dwulicowość: 

,, (...) W obecnej chwili Niemcy zachowują janusowe, podwójne oblicze. Na Zachodzie mówią o pokoju, a na Wschodzie przygotowują wojnę. Wojsko na froncie zachodnim uznaje swoją porażkę, ale oddziały, które są na froncie wschodnim, marzą jeszcze o podbojach. Zdają sobie doskonale sprawę z tego, co utraciły na Zachodzie, ale chcą utrzymać i - jeśli to możliwe - pójść dalej na Wschód. (...)". (,,Sprawy polskie na konferencji pokojowej w Paryżu w 1919 r. Dokumenty i materiały", t. 1, Warszawa 1965, s. 47.)

Rada Dziesięciu stanowiła organ decyzyjny paryskiej konferencji pokojowej, trwającej w latach 1919-1920. Sam konferencja miała na celu negocjację szczegółów traktatów z pokonanymi podczas I wojny światowej państwami. Decyzje podczas konferencji nie były jednak podejmowane przez wysłanników wszystkich zainteresowanych państw i narodów - liczyli się bowiem wyłacznie przedstawiciele dziesięciu najważniejszych państw z grona ententy. Do ich grona należeli szefowie rządów i ministrowie spraw zagranicznych Stanów Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii, Francji, Włoch i Japonii.

Przedstawiciele mniejszych państw mogli natomiast wyrazić swoje stanowiska w trakcie licznych wystąpień i starać się wpłynąć na przedstawicieli państw decyzyjnych. Wśród polskiej delegacji prym w tej kwestii wiedli między innymi Ignacy Jan Paderewski oraz Roman Dmowski. Więcej o Romanie Dmowskim można przeczytać tutaj: Biografia (poznan.pl).